De epidemie
Kort geleden schreef Ben Tiggelaar in de NRC over zelfoverschatting als verschijnsel in onze tijd. Zie ook zijn website. Het triggerde me wel, maar bleef het een tijdje liggen. Kort geleden las ik het artikel opnieuw en opnieuw intrigeerde de titel me: ‘Een epidemie van zelfoverschatting’. Doe ik dit ook? Speelt dit ook in organisaties?
Ben’s inleiding:
“In 1999 beschreven twee Cornell-psychologen, David Dunning en Justin Kruger, dat proefpersonen die slecht scoorden op testen in onder meer logisch redeneren en grammatica, geneigd waren om hun eigen competenties op deze gebieden zwaar te overschatten. Mensen die hoog scoorden, bleken hun kennis juist te onderschatten. Sindsdien heet dit het ` Dunning-Kruger effect’. Volgens Dunning en Kruger leidt incompetentie op een bepaald terrein er gemakkelijk toe dat we onszelf op dat gebied overschatten en anderen juist onderschatten. Door het gebrek aan kennis hebben we domweg niet in de gaten hoe weinig we weten.”
Hij noemde de 17 miljoen virologen in Nederland en natuurlijk kwam Trump langs. Je hebt helemaal gelijk Ben, dacht ik (fijn gevoel, dat Trump bashen). Zijn conclusies:
- “Voortaan nog iets wantrouwiger luisteren wanneer iemand beweert dat hij ergens verstand van heeft.
- En nog iets beter opletten wanneer de weifelende wetenschapper het woord neemt. Juist zij die zeggen: ik weet hier eigenlijk niet zoveel van, weten waarschijnlijk waarover ze praten.”
Toch bleef zijn conclusie wat aan me knagen.
Zelfoverschatting in organisaties?
Moeten leiders zich zorgen maken? Met enige regelmaat hoorde ik dat een leider van een organisatie met 10% van de informatie 100% van de beslissingen moet nemen. Bovendien is het tempo van de maatschappelijke veranderingen hoog en informatiedruk enorm. Terwijl er snel beslissingen moeten worden genomen. Ook speelt dat mensen in de organisatie informatie niet durven door te geven en dat leidinggevenden onvoldoende oog hebben voor waar het echt om draait, door zelfoverschatting. Want ze filteren hun informatie onderbewust. Dus speelt zelfoverschatting? Dat kan haast niet anders!
De spiegel
De column van Ben Tiggelaar nog eens herlezende, realiseerde ik me ook dat aan zijn conclusies nog iets valt toe te voegen: Kijk naar je zelf!
In deze wereld van overmatig veel beschikbare informatie en meningen is het voor ons allemaal moeilijk om te bepalen wat wel en niet klopt, wanneer je voldoende weet of nog lang niet.
Een mooi voorbeeld van hoe je daarmee om kunt gaan las ik in het artikel “Waarom landen met vrouwen aan het roer minder hard geraakt zijn”, waarin wordt geschreven over vrouwelijke leiders die het beter doen tijdens de coronacrisis. Daarin staat: “Van Merkel is bekend dat ze altijd ook op zoek is naar adviezen die haar tegenspreken.”Merkel is door haar bewustzijn op haar eigen beperkte blik een voorbeeld voor andere leiders: zorg voor het voorkomen van tunnelvisie!
Mijn spiegel voor Ben Tiggelaar: Wat voor idee geef je in dit kader mee aan de deelnemers van je training ‘MBA in One Day’?
De spiegel voor mijzelf: Ook ik denk wel eens dat ik voldoende weet en vind het dan fijn om snel een stelling in te nemen. En ook ik filter informatie.
Vragen die ik mezelf nu stel zijn: Hoeveel informatieachterstand heb ik zelf eigenlijk? Kijk ik dus zelf wel goed in de spiegel voordat ik stellingen inneem? Zoek ik zelf wel uit wat het echte verhaal is? Hoe fijn vind ik het eigenlijk om vanuit zelfverzekerdheid iets te roepen om anderen te overtuigen? Dus ook voor mij geld: Kijk in de spiegel voor je je vermaakt over anderen.
Wat doe ik met dit fenomeen in mijn werk?
Mijn coachingsgesprekken richten zich op zelfbewustzijn, op hoe mensen kijken, filteren, wat ze onbewust van anderen verwachten, en hoe je dus sterker wordt door anderen. Daarin komt ook het ‘niet weten’ en hoe daarmee om te gaan aan bod.
Kwetsbaarheid tonen, transparante besluitvorming en leiderschap, hoe werkt het op elkaar in en waar staan we zelf? Ik houd je een spiegel voor maar nodig je ook uit om dat bij mij te doen, want soms is het zicht op de overkant nog mistig.
Geïnteresseerd in volgende blogs? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief.
